Γράφει ο Στάθης Χαριτωνίδης

Μέσα από την εφαρμογή της εμβιομηχανικής στην πράξη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, οι «ώριμοι» πλέον επιστήμονες του χώρου εμβιομηχανικής – του τένις δυστυχώς όχι ακόμα - αναγνωρίζουν το πρόβλημα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σε ότι αφορά στην «πραγματική» εφαρμογή των βιομηχανικών αρχών αναδύονται δύο βασικά ζητούμενα.

Το πρώτο είναι, ότι καθώς παρατηρείται μια όλο και αυξανόμενη σύγχυση στην ορολογία και κατ’ επέκταση και την κατανόηση των εννοιών, εντείνεται όλο και περισσότερο ή ανάγκη δημιουργία ενός «Εμβιομηχανικού Κώδικα» που να οριοθετεί ξεκάθαρα τις βασικές έννοιες με έναν σαφή και κοινά αποδεκτό τρόπο, έτσι ώστε όλοι να λέμε, να εννοούμε και να καταλαβαίνουμε τα ίδια πράγματα.

Το δεύτερο, είναι η ανάλυση και η εφαρμογή των βιομηχανικών στοιχείων στην πράξη. Με τρόπο που αυτές οι κάπως «αφηρημένες» και «πολύπλοκες» έννοιες, να έχουν μια κατανοητή έκφραση και ακόμη καλύτερα μια πραγματική εφαρμογή. Για τον σκοπό αυτό εισάγεται, αλλά πολύ περισσότερο προκρίνεται πλέον, από έναν όλο και αυξανόμενο αριθμό επιστημόνων που είχαν ενεργή συμμετοχή σε πραγματικά προπονητικά προγράμματα, η πιο απλή και πιο κατανοητή, ποιοτική ανάλυση (qualitative analysis) έναντι της εξειδικευμένης και πολύ λίγο κατανοητής τελικά ποσοτικής ανάλυσης (quantitative analysis). Το δεύτερο και πολύ σημαντικό ζητούμενο λοιπόν, είναι η εφαρμογή των θεωριών στην πράξη.

Ο Roger Bartlett, βιομηχανικός επιστήμονας που έλαβε μέρος για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε έναν ευρύ αριθμό πραγματικών προπονητικών προγραμμάτων επιπέδου ελίτ, στην δεύτερη έκδοση του βιβλίο, του Introduction to Sports Biomechanics Analyzing Human Movement Patterns, σχεδόν αμφισβητεί την ουσιαστική συνεισφορά της ποσοτικής ανάλυσης που τελικά περισσότερο ποσοτικοποιεί τις παραμέτρους ή το αποτέλεσμα παρά περιγράφει την κίνηση. Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Λοιπόν μετά από 30 χρόνια διδασκαλίας έρευνας και συμβουλευτικής στην αθλητική εμβιομηχανική ο ορισμός μου για τον όρο έχει γίνει σχετικά απλός «η μελέτη και η ανάλυση των ανθρώπινων κινητικών προτύπων». Τίποτα γύρω από «επιστημονικές μεθόδους της μηχανικής», «για τις επιδράσεις των δυνάμεων» ή «των νόμων του Νεύτωνα» «διανύσματα …». Τίποτα τέτοια απλά «η μελέτη και η ανάλυση των ανθρωπίνων κινητικών προτύπων» Ακούγεται συναρπαστικό έτσι δεν είναι; Είναι πραγματικά - εμπλουτισμένη γοητεία».

Προχωρώντας λίγο περισσότερο και θέλοντας να υπογραμμίσει την ανάγκη του «πραγματικού κόσμου» του αθλητισμού για μια «ποιοτική ανάλυση της κίνησης» έναντι των λεπτομερειών μιας ποσοτικής ανάλυσης, αντικαθιστά τον όρο του «εμβιομηχανικού του αθλητισμού» (sports biomechanist) με έναν πολύ πιο απλό και προσιτό, αυτόν του «αναλυτή της κίνησης» (movement analyst). Προτείνει τελικά την εξερεύνηση και τη οριοθέτηση των κρίσιμων χαρακτηριστικών του προτύπου μέσα από ένα αιτιοκαθριστικό (ντετερμινιστικό) μοντέλο.

Η εμβιομηχανική, παρά τις απόψεις επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων του αθλητισμού ότι τείνει ακόμα και στην αθεωρητικότητα, παρουσίασε θεωρίες και μια σχετική κωδικοποίηση με σκοπό αυτή την πιο απλή, πιο κατανοητή και πιο αποδοτική εφαρμογή της. Αν και παρ’ όλα αυτά τελικά δεν καταστάθηκε δυνατό να επέλθει μια συνολική συμφωνία, μας παρέχει πλέον ένα πολύ σοβαρό θεωρητικό, αλλά πολύ περισσότερο ένα πρακτικό υπόβαθρο, που είναι ικανό να οριοθετήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος και κυρίως τις βασικές παραμέτρους της τεχνικής.

Έτσι, μια ποιοτική εμβιομηχανική ανάλυση μπορεί να επιτύχει μια πιο κατανοητή και πιο πρακτική ανάλυση, χωρίς ποσοτικά δεδομένα και πολύπλοκες μαθηματικές πράξεις, κάνοντας την εμβιομηχανική πολύ πιο οικία, πιο πρακτική, πιο εφαρμόσιμη και τελικά πολύ πιο «πραγματική», για τους προπονητές και τους επιστήμονες του χώρου. Η ποιοτική αυτή ανάλυση μπορεί να έχει διπλή εφαρμογή. Από την μια πλευρά, μπορεί να περιγράψει και να ορίσει την κίνηση, δηλαδή την τεχνική και εν μέρει και την διαδικασία εκμάθησης της. Από την άλλη, να αποτελέσει ένα μέσον αξιολόγησης, με σκοπό την διόρθωση και την βελτίωσή της απόδοσης. Στο βιβλίο αυτό, καταβάλλεται προσπάθεια να παρουσιαστούν τελικά με πολύ απλή μορφή κάποια επιστημονικά στοιχεία και κυρίως οι πρακτικές εφαρμογές τους.

Υπάρχει σε κάθε περίπτωση βιβλιογραφία στην οποία μπορεί να προστρέξει όποιος επιθυμεί να εμβαθύνει.

Βιβλιογραφία:

Bartlett R. (2007) Introduction to Sports Biomechanics Analysing Human Movement Patterns
Knudson D. (2007) Qualitative biomechanical principles for application in coachingKnudson, D. (2005). Evidence-based practice in kinesiology: The theory to practice gap revisited.
Knudson, D. (2000). What can professionals qualitatively analyze?
Knudson, D. (2006). Biomechanical principles of tennis technique: Using science to improve your strokes.
Knudson, D., and Morrison, C. S. (2002). Qualitative analysis of human movement (2nd edn.).
Hudson, J. L. (1985). POSSUM: Purpose/observation system for studying and understanding movement.
Hudson, J. L. (1995). Core concepts in kinesiology.
Norman, R. (1975). Biomechanics for the community coach.